واکاوی نقش فعالیت‌های ماهیگیری کوچک‌مقیاس در توسعة اقتصادی و اجتماعی روستاهای ساحلی مکران؛ مطالعة موردی: شهرستان جاسک

مقدمه و هدف: بسیاری از ساکنان روستاهای ساحلی به فعالیت‌های ماهیگیری مشغول‌اند. ماهیگیری کوچک‌مقیاس در سواحل مکران، منبع مهم اشتغال، درآمد و تغذیه برای روستاهای ساحلی است که ویژگی‌ها و آثار آن به‌خوبی بررسی نشده است. هدف پژوهش، شناخت میزان تأثیرگذاری فعالیت‌های ماهیگیری بر شاخص‌های مختلف توسعة اجتماعی و اقتصادی خانوارهای ساکن در روستاهای منطقه است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است که در آن برای گردآوری داده‌ها از دو روش بررسی‌های اسنادی و پژوهش‌های میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسش‌نامه) استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش شامل ماهیگیران ساکن در روستاهای ساحلی شهرستان جاسک است که از میان آنها نمونه‌ای مرکب از 350 ماهیگیر به روش تصادفی انتخاب شد و با بهره‌گیری از انجام مصاحبه و تکمیل پرسش‌نامه مطالعه شدند. آلفای کرونباخ برای گویه‌های اقتصادی 71/0 و برای گویه‌های اجتماعی 78/0 به دست آمد که حاکی از پایایی پذیرفتة پرسش‌نامه است. برای تحلیل داده‌های گردآوری‌شده با نرم‌افزار SPSS، دو روش آماری توصیفی و استنباطی به کار رفته است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد از دیدگاه ماهیگیران ساکن در نقاط روستایی منطقه به‌طورکلی نقش فعالیت‌های ماهیگیری در شاخص‌های توسعة اجتماعی و اقتصادی چشمگیر، متفاوت و مثبت ارزیابی می‌شود. اصالت و ارزش: توجه به فعالیت‌های ماهیگیران به‌منزلة قشری آسیب‌پذیر و کمتر شناخته‌شده، نوآوری و امتیاز مقاله است. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش برای انجام پژوهش‌های آینده، برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، مدیریت، حفاظت و پایداری ماهیگیری کوچک‌مقیاس مهم است.